Teledysk – krótka historia

The Beatles na Lotnisku Wellington, fot. Archiwum Nowej Zelandii

Teledysk od momentu swojego powstania do dnia dzisiejszego jest istotnym elementem pop kultury. Przez kilkadziesiąt lat w związku ze zmianami technologicznymi współczesnego świata funkcja wideoklipu wyraźnie ewoluowała. Z filmiku promującego określony album muzyczny wideoklip stał się bowiem samodzielną formą sztuki zarabiającą pokaźne sumy pieniędzy.

Początki teledysku

Dzieje teledysku w pewnym sensie wiążą się z historią kina, a właściwie krótkich filmów i filmów muzycznych. Początki wideoklipów sięgają mianowicie przełomu lat 60. i 70. XX wieku, to wówczas muzycy zaczęli bowiem eksperymentować z wykorzystaniem filmu do promowania swojego dorobku muzycznego. Pierwszy był zespół The Beatles z nagraniem piosenek, np. Help czy All You Need is love , potem zaś wyszedł film o trasie koncertowej Boba Dylana Don’t look back (1965). Za pierwszy wideoklip we współczesnym znaczeniu uznaje się zaś filmik zespołu Queen  promujący piosenkę Bohemian Rhapsody.

Za początek ery teledysków jako dziedziny sztuki uważa się zaś wyprodukowanie wideoklipu do piosenki Thriller Michaela Jacksona w 1983 roku. Jego reżyserem był John Landis, amerykański reżyser i scenarzysta filmowy. Do tej pory Thriller uchodzi za arcydzieło tego gatunku.

Wideoklip i era MTV

Erupcja wideoklipów była bardziej związana z telewizją niż z kinem. Szczególne znaczenie dla upowszechnienia tego zjawiska miało powstanie w USA muzycznej stacji MTV w 1981 roku. Pierwszym wyemitowanym przez program teledyskiem był Video Killed The Radio Star grupy The Buggles. Lata 80. i 90. stanowiły złotą erę teledysków, ponadto prestiż tego zjawiska podnosiły nagrody MTV Music Awards i Nagroda Grammy w kategorii Best Short Film Music Video przyznawane od 1984 roku. W Polsce funkcjonuje Festiwal Polskich Wideoklipów Yach Film (od 1991 roku w Gdańsku).

Era Internetu a rozwój teledysku

XXI wiek przyniósł zmianę na rynku teledysków, ponieważ stacja MTV znacznie ograniczyła emisję wideoklipów na rzecz reality show i innych programów. Nie był to jednak koniec tej formy, wręcz przeciwnie, teledyski przeniosły się do Internetu, a co więcej, nastąpiła zmiana ich funkcji. Przestały mianowicie ograniczać się jedynie do promocji danej piosenki, a stały się twórczością bardziej niezależną. Wideoklipy dzięki serwisowi You Tube zaczęły generować oddzielne i całkiem pokaźne zyski. Ponadto nowe medium otworzyło drogę wykonawcom, którzy z powodu ograniczonego budżetu nie mogli sobie pozwolić na dotarcie z wideoklipem do szerszej publiczności